Piaget’te Bilişsel Gelişimle İlgili Temel Kavramlar
Zeka
• Şema
• Adaptasyon(Uyum Sağlama)
– Özümleme (Asimilasyon)
– Uyumsama (Düzenleme, Akomodasyon)
ZEKA
• Çevreyle uyum yeteneğidir. Kişi içinde bulunduğu duruma ne kadar kolay uyum sağlıyorsa o kadar zekidir demektir
• algılama (benzerlikler ve farklılıkları görerek gerek iç, gerekse dış dünyadan edinilen bilgilerin yorumlanması, organize edilmesi),
• bellek (algılanan bilginin bulunup getirilmesi ve depo edilmesi),
• muhakeme (bilgiyi belirli bir anlam çıkarma ve sonuca varma amacıyla kullanabilme),
• düşünme (bilginin ve çözümlerin nitelikçe değerlendirilmesi, yaratıcılığın gelişmesi olan düşünce, içselleştirilmiş hareketlerin sonucu olarak gelişir),
• kavrama (bilginin iki ya da daha fazla kısımları arasındaki yeni ilişkileri tanımlayabilme) olmak üzere beş alt kavram yer almaktadır
ŞEMA:
• Bilişsel yapı ve algı çerçevesidir.
• Zihnimizdeki kavramlardır. Dünyayı anlama tanıma çabalarımızdaki bilgi kümeleridir.
• Organize olmuş düşünce ve davranış kalıplarıdır. Örn: Masa…
Adaptasyon(Uyum Sağlama):
• Bilişsel dengenin yeniden kurulması sürecinde özümleme ve düzenleme faaliyetleridir.
Özümleme(asimilasyon)
• Karşılaşılan bir uyarıcının var olan şemalarla açıklanması.
• Çocuğun yeni karşılaştığı nesne yada bilgiye, yapısında önemli bir değişiklik yapmadan var olan bilişsel yapısına dahil etmesidir.
• Genelleme kavramına denk düşer.Örn:Çocuğun kaplana kedi zebraya at, limona portakal demesi.Bir çocuğu ilk defa gördüğü sehpaya masa demesi özümlemedir
Uyumsama (Düzenleme, Akomodasyon):
• Şema üretmektir
• Mevcut şemanın genişletilmesi veya yeni şemaların oluşturulmasıdır
• Kaplan, zebra, limon, şemalarının oluşturulması
• Ayırt etme kavramına denk gelir.
• Her ikisi de doğuştan gelir ve ömür boyu devam eder.
